Over Stress in Action

Stress in Action is een onderzoeksproject waarin zeven Nederlandse universiteiten en UMC’s samenwerken in een langlopend onderzoek naar stress. Stress kan een bedreiging zijn voor onze gezondheid. Met moderne meet- en analysetechnieken brengt het consortium (de onderzoeksgroep) de emotionele, cognitieve, biologische en gedragsmatige reacties op stress in het dagelijks leven in kaart. In grootschalige bevolkingsstudies onderzoeken zij welke omgevings- en persoonsfactoren stress beïnvloeden en hoe stress kan leiden tot psychische en cardiometabole ziekten. Met de nieuwe kennis worden methoden ontwikkeld om stress in het dagelijks leven te volgen en te reduceren en hiermee het ontstaan van stress-gerelateerde ziekten te voorkomen.

Stress in Action heeft in 2022 een Zwaartekrachtsubsidie ontvangen van de Nederlandse Wetenschappelijke Organisatie (NWO) en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Stress in Action is in 2023 begonnen aan het opbouwen van het consortium en het opzetten van het onderzoek om haar ambitieuze doelen de komende tien jaar waar te maken.

Onderzoek naar stress in het dagelijks leven

Stress in Action maakt gebruik van technologische innovaties en big data analyses om onderzoek naar stress van het lab naar het dagelijks leven te brengen. Het consortium bouwt op sterke samenwerkingen om te ontdekken…

1. …hoe reacties op stress in het dagelijks leven ontstaan in de wisselwerking van context en persoon-specifieke factoren,
2. …hoe stress in het dagelijks leven betrouwbaar gemeten kan worden in een individu op een bepaald moment,
3. …hoe en wanneer potentiële gunstige stressreacties omslaan naar ongunstige effecten op de mentale en cardiometabole gezondheid.

Projectbeschrijving

Stress in Action heeft een unieke benadering tot hedendaagse stress. Door het gebruik van innovatieve technologische en wetenschappelijke methoden, streven we ernaar inzicht te krijgen in de aanleidingen en gevolgen van stress in het dagelijks leven. Bovendien bouwen we aan een weg naar meer stressbestendige burgers.

Stress is een veelgebruikt woord in de hedendaagse samenleving. Stress heeft effect op alle aspecten van het dagelijks leven en veel individuen ervaren dagelijks stress, in welke vorm dan ook. Als stress vaak voorkomt en in hoge mate aanblijft voor langere periodes dan kan het mentale ziekten (zoals depressie, angst en burn-out) en cardiometabole ziekten (zoals hart- en vaatziekten, diabetes en overgewicht) tot gevolg hebben. Volgens de WHO, de Wereld Gezondheidsorganisatie, leiden deze stress-gerelateerde ziekten tot een van de grootste ziektelasten wereldwijd. Het verlagen van de effecten van stress en stress gerelateerde ziekten is cruciaal om de publieke gezondheid te verbeteren en het welzijn van de bevolking te versterken. 

Probleemstelling

Ondanks de relevantie, weten we nog erg weinig van stress. Er zijn veel verschillende definities en conceptualisaties van stress die gebruikt worden in onderzoek. Momenteel zijn stressconcepten gedefinieerd op basis van een scala aan labonderzoeken en dierlijke modellen, maar deze hebben helaas weinig ecologische validiteit en geen mogelijkheid tot voorspelling en beloop van stress. Deze onderzoeken kunnen ons niets vertellen over persoon-specifieke stressreacties en patronen in de ‘echte wereld’. Statische, eenmalige metingen van stressvolle gebeurtenissen en ervaringen omvatten niet de reële dagelijkse context waarin stress zich voordoet. Bovendien wordt in dergelijke metingen niet naar het gedrag en de emotionele, fysiologische en cognitieve stressreacties gekeken.

Dat heeft tot gevolg dat er een grote leemte blijft in het begrip van de oorzaken van stress in het dagelijks leven. Hoe kunnen we de oorzaken van stress vaststellen? Wat zijn de temporele dynamieken van de verschillende stressreacties? Hoe worden deze gemodereerd door persoon-specifieke eigenschappen? En wat is de rol van die stressreacties in het ontstaan en het verloop van stress gerelateerde ziekten?

Onze doelen

Stress in Action maakt gebruik van technologische innovaties en big data analyses om onderzoek naar stress van het lab naar het dagelijks leven te brengen. Er zal een theoretisch raamwerk worden ontwikkeld op basis van nieuwe inzichten van ambulante metingen in grote, longitudinale Nederlandse cohort studies en van experimentele validatie studies.

Dit leidt tot nieuw begrip 1) hoe reacties op stress in het dagelijks leven ontstaan in de (temporele en dynamische) wisselwerking van context en persoon-specifieke factoren, 2) hoe stress in het dagelijks leven betrouwbaar gemeten kan worden in een individu op een bepaald moment, 3) hoe en wanneer potentiële gunstige stressreacties omslaan naar ongunstige effecten op de mentale en cardio metabole gezondheid.

Dit maakt het mogelijk nieuwe monitoring en interventiestrategieën te ontwikkelen om stress in het dagelijks leven te volgen, en vervolgens stress en de negatieve effecten op de gezondheid te verlagen.